مدل‌های رفتار سازمانی از تئوری تا عمل

مدل‌های رفتار سازمانی شامل چند مدل اصلی است که تحول رویکردهای مدیریتی را نشان می‌دهد:

مدل استبدادی

این مدل ریشه در انقلاب صنعتی دارد و بر اساس تئوری X مک‌گرگور  عمل می‌کند. در این مدل، مدیران فرض می‌کنند کارکنان ذاتاً تنبل و بی‌مسئولیت هستند و نیاز به کنترل و نظارت دقیق دارند. شرکت فورد در اوایل قرن بیستم نمونه‌ای از این رویکرد بود.

مدل حمایتی

این مدل بر پایه روابط انسانی شکل گرفته و به نیازهای اجتماعی کارکنان توجه دارد. مدیران در این مدل نقش حمایتی دارند و سعی می‌کنند با ایجاد محیطی مناسب، انگیزه کارکنان را افزایش دهند.

مدل مشارکتی

در این مدل، ساختار سازمانی به گونه‌ای است که مدیران نقش مربی را ایفا می‌کنند و کارمندان اعضای تیم محسوب می‌شوند. شرکت‌هایی مانند گوگل و زاپوس از این رویکرد استفاده می‌کنند و بر همکاری، خلاقیت و توانمندسازی کارکنان تأکید دارند.

مدل سیستمی

این مدل رفتار سازمانی را در ارتباط با کل سیستم سازمان و محیط آن بررسی می‌کند. هدف آن ایجاد روابط بهتر برای دستیابی به اهداف انسانی، سازمانی و اجتماعی است.

چگونه مدل رفتار سازمانی مناسب را برای شرکت خود انتخاب کنیم؟

انتخاب مدل رفتار سازمانی مناسب برای شرکت شما نیازمند یک رویکرد هوشمندانه و چند بعدی است. به جای پیروی کورکورانه از یک مدل خاص، بهتر است ترکیبی از بهترین جنبه‌های هر مدل را متناسب با فرهنگ و اهداف سازمان خود ایجاد کنید. برای این منظور، ابتدا وضعیت فعلی شرکت را از نظر انگیزش  کارکنان، سطح مشارکت و رضایت شغلی ارزیابی کنید. سپس، با مصاحبه با کارکنان در سطوح مختلف، نیازها و انتظارات آنها را شناسایی نمایید. در گام بعدی، اهداف استراتژیک سازمان را در نظر بگیرید و ببینید کدام مدل یا ترکیبی از مدل‌ها می‌تواند شما را در رسیدن به این اهداف یاری کند. به یاد داشته باشید که مدل انتخابی باید انعطاف‌پذیر باشد تا بتواند با تغییرات محیطی و درون سازمانی سازگار شود. در نهایت، مدل انتخابی را به صورت آزمایشی در بخشی از سازمان اجرا کنید و نتایج را به دقت ارزیابی نمایید. این رویکرد جامع و عملگرا، شانس موفقیت شما در انتخاب و اجرای مدل رفتار سازمانی مناسب را به طور قابل توجهی افزایش خواهد داد.

آینده مدل‌های رفتار سازمانی: روندها و پیش‌بینی‌های کلیدی

آینده مدل‌های رفتار سازمانی به سمت رویکردهای پویاتر و انعطاف‌پذیرتر حرکت می‌کند. مدل سیستمی، به عنوان مدرن‌ترین مدل رفتار سازمانی، نشان می‌دهد که کارکنان امروزی به چیزی فراتر از حقوق و امنیت شغلی نیاز دارند. این مدل بر ایجاد تعادل بین اهداف فردی و سازمانی تأکید دارد و سعی می‌کند فرهنگ کاری مثبتی ایجاد کند که در آن کارکنان احساس راحتی بیشتری داشته و با تعهد بالاتری کار کنند. روند آینده به سمت توجه بیشتر به ایجاد حس خوش‌بینی، امید، اعتماد و شجاعت در کارکنان خواهد بود.

پیش‌بینی می‌شود که مدل‌های آینده رفتار سازمانی بیشتر بر جنبه‌های روانشناختی مثبت و توانمندی‌های کارکنان تمرکز خواهند کرد. رفتار سازمانی مثبت‌گرا، که بر مطالعه و کاربرد توانمندی‌های مثبت روانشناختی و نقاط قوت منابع انسانی تأکید دارد، احتمالاً نقش مهم‌تری در آینده ایفا خواهد کرد. این رویکرد به دنبال توسعه و مدیریت اثربخش ویژگی‌های مثبت کارکنان برای بهبود عملکرد است. همچنین، با توجه به اهمیت فزاینده تکنولوژی و تغییرات سریع محیطی، مدل‌های آینده باید انعطاف‌پذیری بیشتری داشته و قادر به سازگاری سریع با تحولات باشند.

💡 مطالب بیشتر

یک اشتباه در کسب و کار چند بار دیگر قرار است تکرار شود؟